In Ander Nieuws: week 23

In ander nieuws deze week:

  • Zorgen om de evacuatie van Afghaanse bondgenoten, zowel in Nederland als in de VS.
  • Iraanse presidentsverkiezingen in aantocht: wat betekent het voor de Iran-deal?
  • Hongersnood in Tigray: strafoperatie en te laat om voorkomen te worden?
“Ethiopische/[Tigrese] vrouw heeft meningsverschil met anderen over de allocatie van gele spliterwten nadat het gedistribueerd was door de Relief Society of Tigray in het dorp Agula, Tigray, 8 mei 2021.” (Foto en (vertaalde) bijschrijft: AP)

Haast geboden voor evacuatie Afghaanse bondgenoten

Hoewel er veel onderwerpen zijn die de aandacht van onze media en politiek trekken is er één binnenlands onderwerp in het bijzonder dat op korte termijn volledige aandacht en urgentie verdient: lukt het NL en andere landen om Afghaanse bondgenoten die ons tijdens de missie in Afghanistan actief ondersteund hebben naar het Westen te evacueren voordat de Westerse troepen hun terugtrekking voltooien? Deze onder meer Afghaanse tolken worden door Bidens beslissing om Trumps controversiële keuze om Afghanistan te verlaten door te zetten in gevaar gebracht voor mogelijke wraak door de Taliban.

De noodzaak om deze bondgenoten naar het Westen te halen gaat echter verder dan een simpele morele verantwoordelijkheid om mensen die met gevaar voor eigen leven en familie onze troepen ondersteuning geboden hebben. Er is namelijk ook een heel simpel eigen belang om dit te doen: als we ze laten stikken geven we het signaal dat we onbetrouwbare partners zijn. Dit staat haaks op ons commitment aan mensenrechten en de verplichting die je hebt als bondgenoot: naast immoreel ook slechte PR. Daarnaast zal het ook elke samenwerking met een lokale bevolking in toekomstige operaties ernstig bemoeilijken. Opvallend genoeg heeft de wetgevende macht in zowel Nederland (Staten-Generaal) als de Verenigde Staten (Congres) dezelfde zorg: dat er niet genoeg urgentie is bij de uitvoerende macht (respectievelijk het Nederlandse kabinet en de Biden-administratie) om zo snel mogelijk deze mensen uit de verslechterende situatie in Afghanistan te halen. NRC bericht dat in Nederland de Tweede Kamer met een kamerbreed gesteunde motie (ingediend door Kati Piri (PvdA)) heeft gedreigd, maar door toezegging van minister van Defensie Ank Bijleveld (CDA) was het in stemming brengen niet meer nodig. Het plan is nu dat alle Afghaanse tolken die voor Nederland hebben gewerkt geevacueerd worden voor 4 juli, het einde van de Nederlandse missie.

In de Verenigde Staten heeft een werkgroep met congresleden (zowel uit het Huis van Afgevaardigden als uit de Senaat) van beide partijen in een brief aan President Biden gewaarschuwd dat de evacuatie van Afghaanse bondgenoten te traag gaat en dat in dit tempo de veiligheid van deze bondgenoten niet gegarandeerd kan worden. Ze wijzen erop dat het zogenoemde Afghan Special Immigrant Visa (SIV) programma dat gebruikt wordt veel te traag is en dat er een radicaal noodplan nodig is. Zij roepen Biden op om alle SIV applicanten per direct te evacueren en opperen de suggestie om iedereen eerst naar Guam te halen en vervolgens daar de administratieve zaken verder te regelen voordat SIV applicanten naar het Amerikaanse vasteland gebracht worden. De noodzaak voor doortastende actie was al hoog, maar The Dispatch tekent op dat deze noodzaak steeds duidelijker wordt: de Taliban heeft hun aanvallen opgevoerd, wat geleid heeft tot veel nederlagen en slachtoffers aan de kant van het Afghaanse leger. De zorg neemt steeds meer toe dat zonder de coalitietroepen de Afghaanse regering snel zal vallen en de Taliban het land over kan nemen. In tegenstelling tot de Nederlandse regering lijkt de Biden-administratie niet dezelfde urgentie te voelen en gaan ervan uit dat het SIV-programma gewoon door kan blijven lopen tot na de evacuatie. Volgens The Dispatch twijfelen Congresleden hier ernstig aan en willen een einde aan vage beloftes en het gebrek van urgentie. Het is van belang dit verhaal te blijven volgen: komt Bijleveld haar 4 juli belofte na en gaat de Biden-administratie de urgentie van de situatie eerder dan later inzien?

Iraanse Presidentverkiezingen

Op 18 juni houdt Iran presidentsverkiezingen en dit wordt misschien niet zozeer een spannend moment voor Iran zelf (daar kandidaten goedgekeurd moeten worden door Hoogste Leider van Iran Ayatollah Ali Khamenei), maar des te meer voor de zogenoemde Iran-deal. In dit artikel beschouwt Reuel Marc Gerecht wat de uitkomst van de verkiezingen gaat betekenen voor de Iran-deal en waar de moeilijkheden voor de Biden-administratie zullen liggen. Hij betoogt een meer realpolitik benadering en dat in een tijd waarin de VS zeggen de aandacht te verschuiven naar Azië het van belang is dat Biden niet belangrijke bondgenoten in de Midden-Oosten regio ondermijnt.

Hongersnood in Tigray: een strafoperatie van de regering dat niet meer voorkomen kan worden

Helaas blijft Tigray vanwege het geweld, de mensenrechtenschendingen en de steeds zwaarder wordende hongersnood een van de relevantste nieuwsonderwerpen van dit moment. Deze aanstormende hongersnood kan honderdduizenden, zo niet miljoenen het leven kosten; toch valt er in de Westerse wereld weinig urgentie te bespeuren. Dubbel cru, omdat het goed mogelijk is dat de Westerse wereld deels medeplichtig is aan het ontstaan van dit conflict. De aandacht is afgeleid door de covidcrisis en het euforische gevoel dat het oude normaal weer dichterbij komt en men weer op vakantie kan.

In de longread Steal, Burn, Rape, Kill voor de London Review of Books duikt Hoorn van Afrika-expert Alex de Waal in de achtergronden, nuances en oorzaken van de huidige hongersnood in de getergde deelstaat. Hij stelt dat deze hongersnood feitelijk een strafoperatie is van de overheid in Addis Abeba: het Ethiopische en Eritrese leger verbieden Tigrese boeren om hun landbouwgrond te ploegen of te oogsten, en de distributie van noodhulp wordt bemoeilijkt. Hij vergelijkt dit met de grote hongersnood van de jaren ’80 die in de Westerse wereld massaal aandacht kreeg door het Live Aid concert. Deze hongersnood waar meer dan een miljoen doden vielen was geen natuurramp, maar een strategie van de toenmalige junta in Addis Abeba om de toenmalige TPLF klein te krijgen (door voedsel af te knijpen en te hopen dat de burgerbevolking zou stoppen met de TPLF te steunen). De geschiedenis herhaalt zich voor onze ogen; beter worden we wakker voor wat er nu in Tigray gebeurt.

Uitzicht op een einde van het conflict is er nog niet: Abiy heeft beloofd dat het Eritrese leger uit Tigray zou vertrekken, maar er is geen enkel bewijs dat hij het meende en tot nu toe is er geen enkele aanwijzing dat het gaat gebeuren. Volgens De Waal hebben de Tigrayan Defence Forces (zeg maar het nieuwe leger van Tigray) de laatste maanden na een lastige periode weer een gelijkwaardige militaire positie verkregen tegenover de Ethiopische, Amharese en Eritrese troepen. Als Eritrea nu terug zou trekken uit Tigray, verliest Abiy de strijd in Tigray en wordt waarschijnlijk gedwongen om te gaan onderhandelen. Aangezien Abiy de TPLF als terroristische organisatie heeft bestempeld, geen verschil ziet tussen TPLF en TDF, en Tigray geen autonomie wil geven is dat politiek geen optie (temeer hij voor zijn positie afhankelijk is van de Amharese politieke steun). Het Eritrese leger in Tigray (en mogelijk ook andere delen van Ethiopië) houden is zijn enige optie. Gematigde sancties zullen dan — zo vermoed ik zelf althans — weinig doen: de schade van sancties accepteer je als dat betekent dat je aan de macht blijft.

Deze week publiceer ik een aparte post waar ik De Waals longread in het Nederlands wat uitgebreider samenvattend bespreek, maar het artikel van De Waal is sowieso het belangrijkste artikel dat je deze maand zult lezen, dus wacht er niet op. Het is een absolute maagstomp. LEZEN.

Filmpjes